Nederland niet goed voorbereid op crises en rampen

Het kan je niet zijn ontgaan. Misschien heb je er zelf wel last van gehad. Afgelopen vrijdag – en de dagen daarna – ontwrichtte een wereldwijde computerstoring de samenleving. Van luchthavens, supermarkten, ziekenhuizen tot en met het streekvervoer. De impact en de schade waren groot. David van Weel, de kersverse Nederlandse minister van Justitie en Veiligheid, deed een dringende oproep aan alle organisaties om hun crisisplannen op orde te hebben. En gelijk heeft hij!

Uit onderzoek blijkt dat Nederlandse organisaties en burgers vaak niet goed zijn voorbereid op rampen en crises. Volgens de Risico- en Crisisbarometer van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) gaat het om vier op de tien Nederlanders die aangeven hiervoor niet klaar te zijn.

In Nederland en de rest van de wereld zien we dat de kosten van crises torenhoog zijn. Onderzoek van verzekeraar AON wijst uit dat in 2023 de schades veroorzaakt door (natuur)rampen opliepen tot een bedrag van 380 miljard dollar. Veel van deze verliezen worden nog verergerd door inadequate crisisplannen en een slechte voorbereiding.

Is er een plan B?

Onderzoek wijst verder uit dat bedrijven zonder effectieve crisisplannen na een crisis tot 20% van hun financiële marktwaarde kunnen verliezen. Dit is dan het gevolg van onder andere reputatieschade en verminderde klantloyaliteit. Organisaties met goede crisisplannen blijken trouwens drie keer sneller te herstellen dan organisaties zonder dergelijke plannen. Om deze schade te beperken, moeten organisaties meer investeren in een goed doortimmerd, actueel crisismanagementplan. Alleen een plan is overigens niet voldoende. Het werkt namelijk alleen als dit stelselmatig wordt geoefend aan de hand van realistische scenario’s. Daar hoort ook een oefening bij waarbij door een digitale storing de complete infrastructuur niet meer werkt. Wat doe je als organisatie wanneer alles op ’zwart’ staat? Is er een plan B? Het bestaansrecht van iedere organisatie hangt af van het vermogen om crises effectief te beheren en te kantelen.

Crisisbeheersing is topsport

Goede crisisbeheersing begint in vredestijd. De basis van een solide crisisplan vormt een goed samengesteld Crisismanagement Team (CMT). De teamleden moeten zorgvuldig worden geselecteerd, waarbij rollen zoals de voorzitter, communicatiedeskundige, risico- en veiligheidscoördinator en andere relevante functies duidelijk zijn omschreven. De verantwoordelijkheden en bevoegdheden van elk teamlid moeten helder zijn. Bovendien zijn zij, en hun plaatsvervangers, 24/7 beschikbaar en inzetbaar. Selectiecriteria voor CMT-leden zijn gebaseerd op kennis, expertise en besluitvaardigheid. Elk lid is bovendien een bewezen teamplayer. Crisisbeheersing is ook gewoon een vorm van topsport.

Communicatie is cruciaal

Crisiscommunicatie is een cruciaal onderdeel van crisisbeheersing. Een deelplan voor communicatie, dat zowel interne als externe strategieën omvat, ligt ook klaar. Vooraf vastgestelde kernboodschappen zorgen voor snelle en duidelijke communicatie naar het publiek, de medewerkers, (social) media en andere belangrijke stakeholders.

Tot slot. Het is niet de vraag of er volgende een crisis komt, maar wanneer? Wie de cyberaanvallen en – dreigingen plus de geopolitieke spanningen van de laatste tijd volgt, snapt dat alertheid en actie nu gewenst zijn.

Neem daarom vandaag de tijd om na te denken over de vraag of uw organisatie echt crisisproof is en of u over voldoende crisisconditie beschikt door uw crisisplan kritisch tegen het licht te houden… Meer weten? Kijk dan hier.